Czy wiesz, że masło shea to jadalny olej roślinny i że pochodzi z nasion drzewa, które rośnie jedynie w Afryce? Jak wypowiadać jego nazwę? Chcesz dowiedzieć się więcej o tym niezwykłym składniku? Dziś garść informacji o niezwykłym drzewie masłosza, a w kolejnych artykułach opowiemy o produkcji masła i jego właściwościach.
Skąd pochodzi masło shea?
Masło shea pozyskiwane jest z owoców drzewa Masłosza Parka rosnącego w środkowej i zachodniej Afryce. Nazywane jest inaczej masłem Karite, co oznacza „drzewo życia”. Ta niezwykła, dorastająca do 25 metrów wysokości roślinna, nie poddała się ludzkim wysiłkom uprawy plantacyjnej i rośnie jedynie dziko na terenach afrykańskiej sawanny.
Nazwa łacińska drzewa, która widniej w INCI kosmetyków - Butyrospermum parkii butter, zupełnie nie pasuje do jego nieokiełznanej natury i występowania. Pochodzi od szwedzkiego odkrywcy Mungo Parka, który w XVIII wieku podczas swoich obserwacji rzeki Niger odnotował zjawisko handlu tym surowcem. W Afryce drzewo uznawane jest za święte ze względu na swoją długowieczność (nawet 300 lat) oraz nasiona stanowiące niezastąpiony składnik diety oraz surowiec leczniczy. W niektórych rejonach stanowi jedyny surowiec naturalny, który stanowi podstawę handlu i utrzymania mieszkańców. Prawdopodobnie właśnie od afrykańskiego „sii” oznaczającego „święty” pochodzi brzmienie aktualnej nazwy, czyli w poprawnej wymowie „szi” (a nie jak najczęściej słyszymy „szea”).
W związku z wyjątkowymi właściwościami masła już nie raz podjęto próby kontrolowanych upraw, szczególnie, że gatunek ten jest zagrożony wyginięciem. Niestety – drzewo masłosza nie poddaje się ludzkiej ręce, a nakłady pracy w celu zwiększenia zbiorów są tak duże, że wydają się nieopłacalne dla producentów. Nadal więc owoce pozyskuje się metodą zbierania. Jak to rzeczywiście wygląda?
Jak wyglądają owoce masłosza?
Tradycyjny proces zbierania i pozyskiwania drogocennego oleju karite był związany z plemiennymi zasadami i rytuałami, w których uczestniczyć mogły jedynie kobiety. Do dnia dzisiejszego pewna część masła shea jest wytwarzana tradycyjną metodą, jak możecie się domyślać pracochłonną i wymagającą czasowo. Do produkcji wykorzystuje się pestki owoców masłosza, które są niezwykle bogate w tłuszcze. Żeby je jednak wydobyć potrzeba dużo cierpliwości. Na same owoce trzeba poczekać około. 20-30 lat – dopiero po tym czasie drzewo owocuje. Jasnozielone owoce podobne do śliwki dojrzewają ok. 5 miesięcy i są zbierane pomiędzy majem a lipcem. Kobiety od wczesnego świtu zbierają owoce, które spadły z drzewa. Z jednego drzewa pozyskuje się około 20-25 kilogramów, z czego 5 kg stanowią drogocenne nasiona.
Co to oznacza w praktyce? Tysiące kobiet w okresie zbiorów wychodzą wczesnym rankiem i przeszukują trawy pod drzewami masłosza w poszukiwaniu owoców. Nie zrywa się ich, trzeba spokojnie czekać aż drzewo samo je odda. Owoce zbierane są do przyniesionych przez kobiety koszy, a kiedy zostają napełnione, zbieraczki własnymi siłami transportują je do ustalonego miejsca. To jedyny etap, w którym w tradycji mogą pomagać mężczyźni i faktycznie współcześnie uczestniczą w tym procesie. Na pewno wiecie, że Afryka to kontynent, na którym występują jadowite węże i owady, dlatego przemierzanie traw w poszukiwaniu owoców nie zawsze jest bezpieczne. Jeżeli kobiety nie mają odpowiedniego ubrania łatwo mogą zostać ukąszone. Mając taką wiedzę bardziej doceniamy trud wkładany w pozyskiwanie masła oraz jego właściwości.
Dlaczego masło shea jest takie cenne?
Sam masłosz należy do bardzo odpornych drzew (w końcu udało mu się wyrosnąć w bardzo trudnych afrykańskich warunkach), jednak owocuje co 2-3 lata, dlatego zaplanowanie jakiegokolwiek procesu produkcji jest utrudnione. Rośnie… gdzie chce, więc często odległości między drzewami są spore, a tą trasę pokonywać muszą pieszo kobiety zbieraczki. Plony zależą także od czynników pogodowych, a w związku z tym, że drzewo rośnie dziko także od jakości ziemi, czy takich na pozór banalnych spraw jak inwazje owadów, czy choroby roślin. Nie ułatwia to pracy, jednak sprawia, że mało shea zawsze będzie pochodziło z ekologicznych źródeł, prosto z natury, co czyni je wyjątkowo czystym i zdrowym.
Dodaj komentarz